آسـان‌تر خرید کـن

خرید اعتباری، یک داستان جذاب است؛ این پدیده‌ی اقتصادی که حالا یکی از اصلی‌ترین ابزارهای خریدِ مصرف‌کنندگان در سراسر جهان است، داستانی طولانی و پر پیچ‌‌وخم دارد. شاید امروز برای بسیاری از مصرف‌کنندگان این روش خرید، تنها یک امکان ساده برای به تعویق انداختن پرداخت‌ها به نظر برسد، اما پشت پرده‌ی آن، مجموعه‌ای از تحولات بزرگ در تجارت، تکنولوژی و حتا سبک زندگی مردم است.
ماجرا از دهه‌ی ۱۹۲۰ شروع شد؛ دورانی که برخی فروشگاه‌های بزرگ امریکا تصمیم گرفتند کارت‌های ویژه‌ای به مشتریان وفادارشان ارائه کنند. ایده‌ی ساده‌ای بود: مشتریان می‌توانستند کالاها را بردارند و پرداخت را به زمانی دیگر موکول کنند. این کارت‌ها که اولین نمونه‌های کارت‌های اعتباری بودند، وسیله‌ای شدند برای تقویت رابطه‌ی فروشگاه‌ها با مشتریان خود. اما نقطه عطف جدی برای کارت‌های اعتباری در سال ۱۹۵۰ رقم خورد؛ وقتی که داینرز کلاب (Diners club) پا به میدان گذاشت که این بار نه برای خرید خواروبار یا لباس بلکه برای استفاده در رستوران‌ها طراحی شده بود. این کارت که در ابتدا تنها در ۲۷ رستوران کاربرد داشت، به‌سرعت گسترش یافت و مفهوم کارت اعتباری را به دنیای کسب‌‌وکار معرفی کرد. در همین دوران بود که برخی شرکت‌های بزرگ نفتی در امریکا کارت‌های مشابهی ارائه کردند که به مشتریان اجازه می‌داد بدون نیاز به پرداخت نقدی، از جایگاه‌های سوخت خرید کنند. این حرکت ساده و استقبال از آن نشان داد که مردم به ابزارهایی که فرآیند پرداخت را ساده‌تر کنند، علاقه‌مند هستند. سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰، شاهد ورود بازیگران بزرگ در این صنعت بودیم. بانک امریکا، که بعدها نام تجاری ویزا (Visa) را برگزید، سیستم کارت‌های اعتباری خود را در سال ۱۹۵۸ راه‌اندازی کرد. در همین دهه، مستر کارد نیز وارد صحنه شد و رقابت را داغ‌تر کرد. این شرکت‌ها با تکیه بر تکنولوژی روز و ایجاد شبکه‌های بین‌المللی، مفهوم کارت اعتباری را جهانی کردن و. تا سال ۱۹۷۰، سیستم‌ کارتهای اعتباری نه تنها در امریکا بلکه در بخش‌های زیادی از اروپا نیز رایج شده بود.

اینترنت از راه رسید
و بازی تغییر کرد

در دهه‌ی ۱۹۹۰ فصل تازه‌ای در تاریخ خرید اعتباری گشوده شد. فراگیری استفاده از اینترنت فرصت و امکان خرید آنلاین را فراهم کرد. اولین تراکنش اعتباری آنلاین در سال ۱۹۹۴ انجام شد و از آن به بعد، دنیا وارد عصر جدیدی از خرید اعتباری شد. حالا دیگر خرید، به چند کلیک ساده محدود شده بود. یکی از اولین شرکت‌هایی که خرید آنلاین را تقویت کرد، آمازون بود. این شرکت با ارائه‌ی درگاه‌های امن پرداخت و امکان خرید اعتباری، راه را برای دیگر کسب‌وکارهای آنلاین هم هموار کرد. از دیگر سو، رشد بازارهای مالی باعث شد تا شرکت‌های اعتباری بیش‌تری نیز وارد حوزه‌ی آنلاین شوند. با ورود به قرن بیست‌ویکم، تکنولوژی‌های موبایلی و کیف‌پول‌های دیجیتال مانند Apple Pay و Google Wallet، سیستم‌ خرید اعتباری را متحول کردند. این ابزارها نه‌تنها سرعت و امنیت را افزایش دادند، بلکه خرید را به تجربه‌ای لذت‌بخش تبدیل کردند. از سوی دیگر، فناوری‌های بلاکچین و هوش مصنوعی نیز به کمک شرکت‌ها آمدند تا اعتبار مشتریان را دقیق‌تر ارزیابی و ریسک‌ها را بهتر مدیریت کنند. پلتفرم‌هایی مانند Klarna و Afterpay مدل‌های جدیدی از خرید اعتباری ارائه دادند که در آن مشتریان می‌توانستند بدون نیاز به کارت‌های فیزیکی، خرید کنند و پرداخت‌های خود را به صورت اقساطی تنظیم کنند. این رویکردها به‌ویژه در میان نسل جوان که به تکنولوژی‌های موبایلی علاقه دارند، محبوبیت یافت. بر اساس گزارش‌های جهانی، فقط در سال ۲۰۲۲، حجم تراکنش‌های خرید اعتباری در امریکا به حدود ۴.۶ تریلیون دلار رسید. رقمی که نشان می‌دهد خرید اعتباری به یکی از پایه‌های اقتصاد مصرفی در این کشور تبدیل شده است. اروپا نیز با کشورهایی مانند بریتانیا و آلمان، سهم بالایی در این حوزه دارد. در بریتانیا، بیش از ۶۰ درصد از مصرف‌کنندگان حداقل یک کارت اعتباری فعال دارند. این آمار در امریکا به حدود ۷۷ درصد می‌رسد که نشان‌دهنده‌ی اهمیت این سیستم در زندگی روزمره ‌یمردم است. در آسیا نیز چین با سیستم‌هایی مثل Alipay و WeChat Pay، بازار خرید اعتباری را گسترش داده است.

لندتک و خرید اعتباری:
پیوندتان مبارک!

اصطلاح لندتک (LendTech) از دو واژه‌ی lend به معنای قرض دادن و tech به معنای تکنولوژی ساخته شده است. این اصطلاح، نوآوری فناورانه‌ای در زمینه‌ی وام‌دهی است که با استفاده از فناوری‌های جدید در زمینه‌ی جذب و انتقال سرمایه‌ی وام‌دهندگان برای متقاضیان وام، از طریق پلتفرم‌های دیجیتال فعالیت می‌کند. لندتک در خرید اعتباری نقشی اساسی ایفا می‌کند. به کمک این فناوری، افراد می‌توانند در بسترهای امن دیجیتال، به مبادله‌ی وام‌های کوتاه‌مدت و اعتباری بپردازند. برای مثال، فناوری لندتک به پلتفرم‌های خرید اعتباری امکان می‌دهد تا با استفاده از کلان‌داده‌ها و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، اعتبار مشتریان را سریع‌تر و دقیق‌تر ارزیابی کنند. این فرآیند نه‌تنها ریسک‌های مالی را کاهش می‌دهد، بلکه تجربه‌ی مشتری را نیز بهبود می‌بخشد. یکی از مزایای اصلی لندتک در خرید اعتباری، امکان ارائه‌ی وام‌های خرد و کوتاه‌مدت است. این ویژگی به‌ویژه برای مشتریانی که به دنبال خرید محصولات خاص با استفاده از اعتبارات کوچک هستند، جذابیت دارد. در ایران نیز پلتفرم‌هایی مانند دیجی‌پی از فناوری‌های مرتبط با لندتک بهره می‌برند تا فرایند خرید اقساطی را ساده‌تر و کارآمدتر کنند. لندتک با حذف واسطه‌ها و کاهش هزینه‌های مرتبط با عملیات سنتی وام‌دهی، به تسهیل فرآیندها و کاهش قیمت تمام‌شده برای مصرف‌کننده کمک می‌کند. این فناوری، ابزارهایی برای بهبود دسترسی مالی و تسهیل معاملات در اختیار شرکت‌ها و مشتریان قرار داده است. علاوه بر این، استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی برای پیش‌بینی رفتار اعتباری مشتریان و کاهش نرخ نکول، از دیگر مزایای مهم این فناوری است. انتظار می‌رود که با توسعه‌ی بیش‌تر زیرساخت‌های دیجیتال و افزایش اعتماد عمومی به فناوری‌های مالی، نقش لندتک در خرید اعتباری بیش از پیش گسترش یابد. همچنین، همگرایی با فناوری‌هایی مانند بلاکچین می‌تواند امنیت و شفافیت بیشتری را به این حوزه اضافه کند.

انواع لندتک‌ها
و ارتباط آنها با خرید اعتباری

لندتک‌ها به‌طورکلی به دو دسته مخاطب سرویس می‌دهند:
وام‌گیرندگان: این پلتفرم‌هــا با الگوریتم‌های اعتبارسنجی به افراد این امکان را می‌دهند که بتوانند بدون ضامن و یا طی کردن فرایند‌های پیچیده‌ی بانکی، اعتبار خرید دریافت کنند و به‌طور قسطی از فروشگاه‌ها خریدشان را انجام دهند که این اعتبارها شامل اعتبار با اقساط کوتاه مدت یک تا چهار ماهه (BNPL) و وام تا سقف بازپرداخت ۱۲ ماهه می‌شوند.
وام‌دهندگان: این پلتفرم‌ها به عنوان واسطه‌ای میان سرمایه‌گذاران یا بانک‌ها و متقاضیان اعتبار عمل می‌کنند. در این مدل، وام‌دهنده‌ها یا سرمایه‌گذاران پول خود را به لندتک‌ها می‌سپارند و این پلتفرم‌ها با شیوه‌های فناورانه وام‌گیرنده را اعتبارسنجی می‌کنند و با دریافت کارمزد خود، اعتبار را در اختیار کاربران قرار می‌دهند و ریسک‌های مربوط به پرداخت اقساط را به‌عهده می‌گیرند.

دیجی‌پی، پیشگام
در تحول خرید اعتباری

در ایران، مفهوم خرید اعتباری سال‌ها با شکل سنتی خود شناخته می‌شد. مشتریان برای خرید اقساطی، معمولاً به فروشگاه‌های خاص یا تعاونی‌ها مراجعه می‌کردند. اما همه‌چیز با ظهور تجارت الکترونیک و ورود بازیگرانی مثل دیجی‌پی تغییر کرد. حالا، پلتفرم‌های لندتک به افراد امکان می‌دهند تا با شرایط ساده‌تر و نرخ بهره پایین‌تر، خریدهای خود را به صورت اقساطی پرداخت کنند. دیجی‌پی که به عنوان یکی از بازوهای دیجی‌کالا فعالیت می‌کند، با ایجاد سیستم‌های نوین خرید اعتباری، استاندارد جدیدی در بازار ایران تعریف کرده‌است. این شرکت با ارائه‌ی وام‌های کوتاه‌مدت و پرداخت اقساطی، مسیری جدید برای مصرف‌کنندگان باز کرده است. از مهم‌ترین ویژگی‌های سیستم دیجی‌پی، استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته‌ی اعتبارسنجی است که به کاهش ریسک‌های مالی کمک می‌کند. دیجی‌پی همچنین توانسته با ایجاد همکاری‌هایی با بانک‌ها و مؤسسات مالی، تنوع بیش‌تری در ارائه‌‌ی خدمات خود ایجاد کند. این همکاری‌ها باعث شدند مشتریان بتوانند از گزینه‌های بیش‌تری برای پرداخت اقساطی استفاده کنند. این پلتفرم علاوه بر ارائه‌ی خدمات پرداخت، مانند پرداخت قبوض و انتقال وجه، اخیراً خدمات وام‌دهی به عنوان وام خرید اقساطی را نیز به کاربران خود ارائه داده است. در سال ۱۴۰۲، دیجی‌پی بیش از دوونیم هزار میلیارد تومان وام اعطا کرده که این خود نشان‌دهنده‌ی موفقیت این پلتفرم در جذب کاربران و تأثیرگذاری در بازار است.
اما آیا این مسیر به‌راحتی هموار شده است؟ قطعاً نه. لندتک‌ها در ایران با موانع زیادی روبه‌رو هستند؛ از قوانین سختگیرانه گرفته تا نبود داده‌های کافی برای اعتبارسنجی مشتریان. علاوه بر این، تورم و نوسانات اقتصادی نیز تأثیر زیادی بر رفتار مصرف‌کنندگان داشته و گاهی فرایند بازپرداخت اقساط را دشوار کرده است. چالش بزرگ دیگر، عدم اعتماد عمومی به سیستم‌های دیجیتال است. بسیاری از مشتریان هنوز ترجیح می‌دهند از روش‌های سنتی استفاده کنند، زیرا به امنیت تراکنش‌های آنلاین اطمینان ندارند. البته در سطح جهانی نیز شرکت‌های خرید اعتباری با مشکلاتی مانند افزایش بدهی‌های مصرف‌کنندگان و کاهش توان بازپرداخت روبه‌رو هستند. اما چیزی که ایران را متمایز می‌کند، نبود ابزارهای پیشرفته و قوانین مدرن برای مدیریت این چالش‌هاست. در حالی که در کشورهایی مثل امریکا و آلمان، سیستم‌های اعتبارسنجی پیشرفته به کنترل ریسک کمک می‌کنند، ایران هنوز در این زمینه راه طولانی در پیش دارد. با این حال، دیجی‌پی با پیشرفت‌های مداوم خود در زمینه‌ی نوآوری‌های مالی و توسعه پلتفرم‌های کاربرپسند، به نظر می‌رسد که همچنان در مسیر پیشرو در حوزه‌ی لندتک و خرید اعتباری در ایران قرار دارد.

با گسترش خدمات خرید اعتباری از طریق پلتفرم‌هایی مانند دیجی‌پی، سبک زندگی مصرف‌کنندگان ایرانی تغییرات زیادی را تجربه کرده است. این تغییرات شامل افزایش دسترسی به کالاهای مصرفی با شرایط پرداخت آسان‌تر و متناسب‌تر است. دیجی‌پی به مصرف‌کنندگان این امکان را می‌دهد که به‌جای پرداخت یک‌باره، خریدهای خود را به صورت اقساطی و با نرخ‌های بهره مناسب‌تر انجام دهند. این مدل پرداخت انعطاف‌پذیر به مردم این فرصت را می‌دهد که بدون فشار مالی خرید کنند و در عین حال به اقتصاد دیجیتال و خدمات آنلاین اعتماد بیش‌تری پیدا کنند. پلتفرم دیجی‌پی با توسعه‌ی روزافزون خدمات مالی دیجیتال، احتمالاً به یکی از بازیگران اصلی لندتک در ایران تبدیل خواهد شد. در آینده، با گسترش بیش‌تر خدمات خرید اعتباری و تسهیل روند دریافت وام‌ها، این پلتفرم می‌تواند نقش بیش‌تری در تسهیل دسترسی به خدمات مالی برای افراد و کسب‌وکارهای مختلف در ایران ایفا کند. این آرزویی است که دیجی‌پی در مسیر آن حرکت می‌کند.